آب درمانی و مزایای آن

استفاده از آب جهت درمان بیماریهای مختلف خصوصاَ بیماریهای عضلا نی ، اسکلتی دارای سابقه طولانی است و به ۲۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد . در همان سالها یونانیها ، مصریها و بعد ایرانیان آبهای معدنی را برای درمان بکار می بردند . اطباء ژاپنی در حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد از حمام آب معدنی استفاده می کردند . بقراط حکیم برای کاهش اسپاسم های عضلانی و عوارض مفصلی از آب و ماساژ استفاده می نمود .
شواهد تاریخی دیگری حاکی از این مطلب است که در زمانهای باستان حمامهای خاصی جهت اهداف آرامسازی و کاهش دردهای معمولی ، در بین رومن ها مورد استفاده بوده است که اثرات دمایی آب را در کاهش این دردها و افزایش آرامسازی قابل ملاحضه داشته اند .
در طول سالها استفاده از آب برای اهداف درمانی جهت بسیاری از مشکلات ارتوپدیک و نورولوژیک رواج گسترده ای پیدا نمود . بطوریکه در طول قرن گذشته و اوایل قرن حاضر روش های نوینی در تسهیل درمان اختلالات روماتیسی در اروپا بنا نهاده شد و به دنبال تجربیات بدست آمده از درمان بیماران مبتلا به فلج اطفال بعد از جنگ جهانی اول و بیماران ارتوپدیک در جنگ جهانی دوم در آب ، بخش مجزایی به نام آب درمانی در برنامه های توانبخشی گنجانده شد .
در طی ۵۰ سال اخیر استفاده از آب درمانی برای درمان به شکل کیف یخ ، کیف آب گرم ، استخر و ویرپول های مخصوص تکامل پیدا کرد . بطوریکه در دو دهه اخیر ، دوره رشد آب درمانی بود . استفاده از ویرپول ها که نیاز به مداخله فعال درمانگر ندارد ، و پروتکل استخر های درمانی که برای طیف متنوعی از بیماریها یا مداخلات ویژه درمانی بکار می روند بسیار رواج یافت .
در سالهای اخیر حرکت درمانی درآب بیشتر دراستخر انجام می شود و استخرهای درمانی در بعضی بیمارستانها بخش جدایی ناپذیری شده اند که درمان اکثر مشکلات عضلانی – اسکلتی و عصبی را به عهده دارند هم اکنون با توسعه رشته های پزشکی بخصوص فیزیولوژی و پاتو فیزیولوژی ، روش های آب درمانی تکمیل تر شده است بطوریکه بیماریهای زیادی را در حال حاضر می توان با کمک آب درمانی درمان نمود .
در چند سال گذشته در ایران هم توجه بیشتری به مقوله آب درمانی شده که تجویزهای متعدد از جانب تخصص های مختلف پزشکی برای درمان و بهبود بیماریهای مختلف مؤید این مطلب می باشد .
اگرچه آب درمانی هم مانند بسیاری دیگر از درمانهای مکمل از آسیب های تجاری شدن و سواستفاده های مالی ایمن نبوده است لیکن تلاش های امید بخشی درجهت استفاده علمی و تربیت متخصصین خاص رشته درحال انجام می باشد .
یکی ازپیش نیازهای مهم برای اجرای صحیح واصولی آب درمانی توسط متخصصین مربوط ، آشنایی و تسلط کامل به خواص منحصر بفرد آب وغوطه وری و نقش بسیار مهم آن ها درتمرینات درمانی است . درمانگر آب درمانی باید یکسری مفاهیم پایه ای ازاهداف و کاربرد های بالینی خواص استاتیک و دانیامیک آب ( مانند شناوری ، فشار هیدرواستاتیک ، ویسکوزیتی ، کشش سطحی و .... ) را که بر غوطه وری و تمرینات در آب موثر هستند رابداند.
علاوه بر موارد اشاره شده ، آشنایی باروش ها و مکاتب مختلف آب درمانی نیز امری ضروری و کاربردی می باشد استفاده از ویرپول ، حمام متضاد ، آبهای معدنی و استخرهای درمانی از روش های آب درمانی میباشد که بسته به نوع بیماری و شدت آن با نظر کارشناس مربوط مورد استفاده قرار می گیرند .
استفاده از استخر درآب درمانی به علت مزایای ویژه استخرها ، بیشتر مورد توجه متخصصین این امر قرار گرفته است . در این راستا ، مکتب ها و روش هایی مانند روش هالیویک ، واتسو و روش حلقه ابداع شده و توسعه یافته اند که هریک به نوبه خود در تسهیل و تقویت حرکات نقش بسزایی ایفا می نمایند.
کودکان فلج مغزی از جمله کاندیداهای شاخص استفاده از آب درمانی هستند . نقش استفاده از روش های مختلف آب درمانی بخصوص روشهای استخر درمانی در کودکان فلج مغزی در بهبود حرکات و تسهیل مراحل رشد حرکتی آنها نقشی انکار ناپذیر می باشد .
کودکان فلج مغزی به علت ضایعه ای که به مغز در حال رشد آنها در سنین جنینی و نوزادی وارد شده است قادر به کنترل وضعیت های مختلف مثل نشستن و ایستادن و کنترل و جابجایی ها مثل چهار دست وپا رفتن و راه رفتن نبوده یا ضعف شخصی در این وضعیت ها و حرکات دارند .
تجربیات مفید و غیر قابل انکار پیشرفت کودکان فلج مغزی در استفاده از آب درمانی علاوه بر خواص فیزیکی آب و امکان کنترل بهتر وضعیت ها و تسهیل حرکات در آب همزمان با تقویت عضلات ضعیف این کودکان ، استفاده از آب درمانی را علیرغم کمبود امکانات و دشواری فراهم آوری استخرهای تخصصی این کودکان ، مهم و قابل اعتنا معرفی می نماید .
بدبهی است با اعتلای علمی و تخصصی این رویکرد و تربیت متخصصین خاص این رشته و نیز فراهم آوردن امکانات اجرایی آن و تأسیس مراکز تخصصی آب درمانی بویژه در زمینه کودکان فلج مغزی ، به یاری خداوند در آینده نه چندان دور شاهد استفاده بیشتر بیماران از این رویکرد درمانی مفید خواهیم بود .